Yeni il hədiyyələrin vaxtıdır, lakin bəzən “hədiyyə” gözləmədiyiniz yerdən gələ və xoşagəlməz bir sürprizə çevrilə bilər. Kim düşünər ki, istehlakçı elektronikası və telekommunikasiya sahəsindəki dünyanın ən böyük istehsalçılarından birinin – “Huawei” brendi altında Yeni il hədiyyə kampaniyasının arxasında qəribə bir müəmma gizlənə bilər. Dərhal deyək ki, bu kampaniyanın “Huawei”-in Azərbaycandakı rəsmi nümayəndəsi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bu “hədiyyə” təklifinin bir “loxotron” olduğunu başa düşsək də, AYNA olaraq, zənciri sona qədər izləməyə qərar verdik.
“Huawei”-in Azərbaycandakı rəsmi nümayəndəliyindən redaksiyamıza bildirdilər ki, anlaşılmaz şəkildə vətəndaşlarımızın “WhatsApp” mesajlaşması ilə aldığı bu hədiyyə linki barədə araşdırma aparacaqlar.
Böyük bir şirkətin brendi altında bu sayt bir çox fərqli bahalı hədiyyə vəd edir, lakin əslində, zərərli bir proqram tələsi də ola bilər. Ardıcıllıqla gedək.
Yeni il ərəfəsində bir çox oxucumuz “WhatsApp” vasitəsilə qəribə məzmunlu bir link almağa başladıq. Bunlardan biri yuxarıda ““Huawei”-dən Yeni il hədiyyəsi” adı altında verilmişdi. Bu linki tıklayaraq müxbirimiz təşkilatçıların xəsis olmadığından əmin oldu, çünki uduşa verilən bahalı bir “Huawei Mate 40 Pro 5G Full Netcom 8 GB + 256 GB” ağıllı telefon idi. Bu hədiyyəyə aparan yolda növbəti mərhələyə keçərək, sayt bu linki daha 20 “WhatsApp” dostu ilə bölüşməsini və bu mükafatı almaq yoluna etməyə davam etmənizi xahiş edir. Növbəti mərhələdə göstərilən nömrələrə zəng etmək üçün bir rabitə operatoru seçməlisiniz. Daxili operatorların burada göstərildiyi diqqət çəkir.
Biz “Nar” nömrəsini tıkladıq, amma nədənsə zəng edəcəyimiz ünvanın Burundi (əcnəbi ölkə) nömrəsi olduğu çıxdı telefonun ekranına. Təbii ki, zəngi saxladıq, amma dərhal sonra ekranda çat açıldı və kampaniyanın nümayəndəsi müştərinin hədiyyəni aldığından əmin olmaq üçün, guya burada olduğunu bildirdi. Operator bahalı bir telefon udmaq üçün oyun təklif edir. Ümumiyyətlə, bəzi müştərilər Yeni il “kampaniyasının” adına baxmayaraq, “Huawei” deyil, “Iphone 12” “udurlar”. Sonra çatdakı operator bu mükafatı hara çatdıracağını soruşur. Redaksiya ünvanını göndəririk və sonra məlum olur ki, bahalı telefona sahib olmaq yolunda son addımımız qalıb: “Göstərilən bir linklə proqramı yükləyin və 24 saat oradan çıxmayın”. Ancaq bunu etməyə çalışdığınız zaman, smartfon proqramın təhlükəli olduğu və cihaza zərər verə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir…
Qəribə hədiyyə poçtunun mənşəyi və məqsədi ilə bağlı bir sualla “Huawei”in Azərbaycandakı rəsmi ofisinə müraciət etdik. Ancaq buradan üçüncü tərəf qaynaqlarının aksiyalarına görə məsuliyyət daşımadıqlarını söylədilər.
“Huawei Mobile”-ın yerli nümayəndəsi “Biz yalnız rəsmi veb saytımızda keçirilən yarışlara cavabdehik, belə yarışlar keçirməmişik” cavabını verdi.
Sözügedən “kampaniya” ilə heç bir əlaqələrinin olmadığını deyən şirkət nümayəndəsi istifadəçiləri bu cür mənbələrlə əlaqə qurmamaları barədə xəbərdar etdi: “Huawei”-in “Huawei Yeni il hədiyyəsi” tirajı, təşkilatçıları və ya “WhatsApp” tətbiqetməsində poçt və paylama təşəbbüskarları ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Şirkət tərəfindən təşkil olunan bütün müsabiqələr rəsmi saytlarda, rəsmi “Huawei” icmalarında, sosial şəbəkələrdə və ya tərəfdaş saytlarında keçirilir. Bu mesajlara cavab verməməyinizi və daha da yayılmaması üçün onları tanışlarınıza göndərməməyinizi xahiş edirik”.
Hazırda “Huawei” bu vəziyyəti araşdırır və mövcud problemi aradan qaldırmaq və üçüncü şəxslərin qanunsuz hərəkətlərinin qarşısını almaq üçün də çalışır. Mütəxəssislər də bayram günlərində internetdə anlaşılmaz, lakin cəlbedici hədiyyə aksiyalarına qoşulmamağı tövsiyə edərək, bu cür saytlara daxil olmaqdan çəkinməyə çağırırlar.
“Yeni il tətillərindən əvvəl, hətta böyüklər, rasional insanlar tez-tez hər cür hiylələrin qurbanına çevrilirlər”, – deyir Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyyub Hüseynov. Onun fikrincə, insanlar Yeni il möcüzəsini gözləyərək sayıqlıqlarını itirirlər. Mütəxəssis vətəndaşlara yalnız etibarlı şirkətlərə etibar etməyi və mənşəyi bilinməyən mənbələrin manipulyasiyasına aldanmamağı məsləhət görür.
İnformasiya texnologiyaları üzrə mütəxəssis Şakir Mehdiyev də insanları ayıq-sayıq olmağa çağırır: “Tətil zamanı hədiyyə e-poçtlarından çəkinmək lazımdır. Çünki bayramlar kiber cinayətkarlar üçün ən yüksək fəaliyyət vaxtıdır”.
Standart bir sxemdən istifadə edirlər, ancaq qurbanların tətil əhval-ruhiyyəsinə daha çox vurğu etdiklərini söyləyərək hər cür “xüsusi” təklif göndərirlər. Bununla yanaşı, belə bir “xoşbəxtlik məktubu”ndan bir keçiddən sonra, bir qayda olaraq, zərərli proqram kompüterə yüklənir və ya şəxsi məlumatlar oğurlanır. //ayna.az//
