Ötən həftənin sonu ölkənin bəzi ərazilərində müşahidə olunan güclü külək bir sıra rayon və kənd təhsil müəssisələrinə ziyan vurub. Güclü külək bir sıra bağça və məktəblərin dam örtüyünün bir qismini sıradan çıxarıb. Ölkə ərazisində güclü külək əsən kimi adətən ən çox zərər görən tikililər orta təhsil müəssisələrinin binalarıdır. Bu isə təhsil müəssisələrinin daha keyfiyyətli və təbiət hadisələrinə davamlı inşasına zəmin yaradır.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında deyir ki, güclü külək nəticəsində adətən təhsil müəssisələrinin zərər görməsi tikintini həyata keçirən podratçı şirkətin ciddi şəkildə pozuntulara yol verdiyinin göstəricisidir:
“Etiraf edək ki, o qədər də güclü olmayan küləklərdə məktəblərin inzibati binasında müəyyən qədər söküntülər əmələ gəlir. Məsələn, dam örtükləri uçur və yaxud da inzibati binalarda qəzalar baş verir. Bu, onu göstərir ki, tikintini həyata keçirən podratçı şirkət ciddi şəkildə pozuntulara yol verir. Yəni bu gün Azərbaycanda biz əgər uğur qazanan bir məktəb istəyiriksə, burada təkcə müəllimlərin bilik və bacarıqları yüksək olmamalıdır, həmçinin təhlükəsiz məktəb mühitinin yaradılması məsələsi də daim gündəmdə olmalıdır”.
Nazirlər Kabinetinin tikinti normaları ilə bağlı 2012-ci ildə qəbul etdiyi 171 saylı qərarını xatırladan ekspert söyləyib ki, həmin qərarda orta ümumtəhsil məktəblərinin texniki göstəriciləri də qeyd olunub:
“Təəssüflər olsun ki, binanın dam örtüyünün bərkidildiyi konstruksiyalar taxtadan ibarət olur. Külək zamanı böyük ölçülü damların altına hava axını daxil olur. Nəticədə taxta örtüklər onu saxlaya bilmirlər. Ona görə də tikintini həyata keçirən və onu təhvil alan qurum binanın dam örtüyünün taxta konstruksiyalardan quraşdırılmasına icazə verməməlidir. Onlar dəmir şəbəkələrlə qorunmalıdır”.
K.Əsədov həmçinin vurğulayıb ki, son 15 il ərzində ölkədə ümumilikdə 3 mindən çox yeni məktəb binası tikilərək istifadəyə verilib. Onun sözlərinə görə, amma hazırda 900-ə yaxın məktəb qəzalı vəziyyətdədir: “Bu qədər məktəbin qəzalı vəziyyətdə olmasına baxmayaraq, hər il orta rəqəmlə 40-a yaxın yeni məktəb binası tikilir və yaxud da əsaslı təmir işləri aparılır. Hazırda Azərbaycanda 4432 orta ümumtəhsil məktəbi mövcuddur və həmin məktəblərdə 1,6 milyon şagird təhsil alır”.
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Elmar Nurəliyev isə İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında bildirib ki, təkcə məktəblərdə deyil, bütün təyinatlı obyektlərdə tikinti norma və standartlarına əməl edilməlidir. Onun sözlərinə görə, obyekt tikilib hazır olduqdan sonra ona vaxtında dövrü xidmətlər göstərilməlidir:
“İstər üz boyası və dam örtüyünün, istərsə də pilləkən və həyətyanı sahələrdə əlavə tikililərin, zirzəmi, qazanxana, nasosxana və s. yerlərin daim saz vəziyyətdə olmasına diqqət etmək lazımdır. Hər hansı bir nasasazlıq varsa, vaxtında aradan qaldırmaqla, eləcə də korroziya, deformasiyaya uğrayan və yaxud da istismar müddəti bitmə üzrə olan avadanlıqları dəyişməklə bu kimi xoşagəlməz hadisələrdən müəyyən qədər sığortalanmaq olar”.
Təbiət hadisələrindən yüz faiz qorunmağın qeyri-mümkün olduğunu deyən ekspert müxtəlif təyinatlı obyektlərdə dam örtüyünün uçması, üz qabığının qopması və yaxud da pəncərələrin, şüşələrin sınması kimi halların müşahidə edildiyini xatırladıb: “Əlbəttə, yaxşı olardı ki, bütün təyinatlı obyektlərin təbii fəlakətlər və bu kimi digər təhlükəli vəziyyətlər zamanı insanların daha az zərər çəkməsi üçün tədbirlər planı olsun. Təbii ki, bəzi obyektlərdə təbii fəlakətlərə, fors-major hallara qarşı yanaşma konsepsiyası var. Ümumiyyətlə, bütün təyinatlı obyektlər və insanlar hər bir gözlənilməz hadisələrə qarşı mənəvi, psixoloji və fiziki cəhətdən hazır olmalıdır”.
Qeyd edək ki, Elm və Təhsil Nazirliyi qəzalı vəziyyətdə olan məktəb binalarının mütəmadi olaraq əsaslı təmiri, bərpası və ya yenidənqurması ilə əlaqədar olaraq tenderlər elan edir. İl ərzində bu kimi tenderlərə milyonlarla manat vəsait xərclənir.
