“Ortamüddətli perspektivdə vətəndaşların gəlirlərinin ümumi bəyannaməsi sisteminə keçid üçün hüquqi bazanın yaradılması, kapital və əmlak amnistiyası kimi tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur. Bu, kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizənin davam etdirilməsində və ədalətli rəqabətin qorunmasında mühüm rol oynayacaq”, – deyə Nazirliyin açıqlamasında bildirilir.

Ümumi bəyannamə sisteminin konsepsiyası bütün fiziki şəxslər tərəfindən illik gəlirlər (aktivlər) bəyannaməsinin təqdim edilməsidir. Bəyannamə vergi yığımının artırılması, vergitutma bazasının genişləndirilməsi, real gəlirlərə vergi nəzarəti və kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizənin əsas vasitələrindən biri hesab olunur. Ümumi bəyannamə sisteminin məqsədi qeyri-qanuni gəlirləri müəyyən etmək və ya müəyyən edilmiş gəlirlər üzrə vergiləri ödəməkdir.

Bir sözlə, bizim ölkədə dünyanın bir çox ölkələrində qüvvədə olan bəyannamə sistemi yoxdur, baxmayaraq ki, bununla bağlı planlar iyirmi illik tarixə malikdir.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin AYNA-ya dediyinə görə, məmurların gəlirlərinin deklarasiyası ilə bağlı qanun mövcud olsa da, ölkədə hələlik belə mexanizmlər yoxdur: “Mənə, mexanizm hələ işlənməyibsə, bunun necə həyata keçiriləcəyi maraqlıdır. Baxmayaraq ki, ilin sonuna qədər hansısa mezanizmin ictimaiyyətə açıqlanması mümkündür. Bu barədə konkret nəsə demək çətindir, çünki illərdir bizi vədlərlə yedizdirirlər, amma ortada bir şey yoxdur. Üstəlik, hansı mexanizmdən söhbət getdiyi bəlli deyil. Çox güman ki, ilin sonunda bu istiqamətdə bir çox suallara aydınlıq gətiriləcək”.

Yeri gəlmişkən, hələ 2005-ci ildə ölkəmizdə “Dövlət vəzifəli şəxslərinin gəlirlərinin bəyan edilməsi haqqında” qanun qəbul edilib. Eyni zamanda, dövlət başçısı Nazirlər Kabinetinə üç ay müddətində bəyannamə mexanizmini hazırlamağı tapşırıb. Lakin bütün bu illər ərzində qanunun hərəkətsizliyi hökumətin bəyannamə forması hazırlamaması ilə “izah olunurdu”. Qanunda göstərilir ki, dövlət qulluqçusu hər il qulluq etdiyi orqanın rəhbərinə gəliri və əmlak vəziyyəti haqqında maliyyə hesabatı təqdim etməyə, orada əlavə gəlirin mənbəyini, növünü və məbləğini göstərməyə borcludur.

Hüquqşünas Ələsgər Əhmədoğlu AYNA-ya şərhində deyib ki, 2005-ci ildə qanun qəbul ediləndə bu, “Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında” qanun çərçivəsində təmin edilib: “Çünki dövlət səlahiyyətlərini həyata keçirən şəxslər üzərində nəzarət güclü olmalı, onların gəlirləri açıq olmalıdır. Bunun üçün Nazirlər Kabinetinə üç ay vaxt verilmişdi. İllər keçdi, amma real addımlar atılmadı”.

Bir çox ekspertlər bu qanunun praktiki tətbiqinin effektivliyi barədə mübahisə edirlər, çünki məmurların əksəriyyəti əmlakı birbaşa öz adlarına qeydiyyatdan keçirmirlər. Ancaq bu vəziyyətdə belə, onun tətbiqi dayandırıldı. Bu qanunun heç bir maddəsi hələ qüvvəyə minməyib.