Avstraliya-Böyük Britaniya-Amerika Birləşmiş Ştatları təhlükəsizlik alyansı (AUKUS) Kanberranı nüvə silahı olmayan nüvə enerjili sualtı qayıqlar (NPS) və texnologiya ilə təmin etmək üçün üç fazalı planı açıqlayıb.
“Zirvə yolu” “TASS”a istinadən xəbər verir ki, bunu Vaşinqton administrasiyasının yüksək rütbəli nümayəndəsi əldə edilən razılaşmalara həsr olunmuş xüsusi brifinqdə bildirib.
“Biz Avstraliyanı qeyri-nüvə silahı olan nüvə sualtı qayıqları ilə təmin etməyin ən yaxşı yolunu müəyyən etdik. Bu, Avstraliyaya düşündüyümüzdən daha sürətli çatdıracaq 3 addımlı bir yanaşmadır”-deyə, Vaşinqton rəsmisi bildirib.
O vurğulayıb ki, yeni plana əsasən hər üç ölkə öz sualtı qayıqlarının istehsal səviyyəsini və keyfiyyətini artıracaq. Söhbət praktiki olaraq heç bir presedenti olmayan qabaqcıl texnoloji əməkdaşlıqdan gedir.
Onun sözlərinə görə, AUKUS hazırda bu planın birinci mərhələsindədir. Bu, atom sualtı qayıqlarının istehsalı üçün qurğuların tikintisinin sürətləndirilməsini nəzərdə tutur. Bu mərhələdə ölkələr həm sənaye, həm də hərbi sahədə təcrübə mübadiləsi aparacaqlar.
“ABŞ bizim sualtı istehsal bazamızı genişləndirmək və saxlamaq üçün növbəti beş il ərzində 4,6 milyard dollar ayıracaq. Avstraliya da sualtı qayıqların tikintisi üzrə istehsal bazamıza öz töhfəsini verəcək ki, bu da bu səylərin nə qədər ciddi və vacib olduğunun daha bir təzahürüdür. Bu qərar proporsionallıq, ədalətlilik və şəffaflıq prinsipləri əsasında qəbul edilib”.
Birinci mərhələdə həmçinin 2027-ci ilə qədər Avstraliyanın rotasiya əsasında ABŞ və Britaniya donanmalarının sualtı qayıqlarını qəbul etməyə hazır olacağı nəzərdə tutulur. “2027-ci ildə Avstraliyaya ABŞ və Britaniya sualtı qayıqlarından ibarət rotasiya qüvvələri yerləşdirəcəyik. Biz onları Qərbin Rotasiyalı Sualtı Qüvvələri adlandıracağıq”.
İkinci mərhələdə üç ölkənin razılaşmalarına uyğun olaraq, 2030-cu illərin əvvəllərində Kanberra ABŞ-dan beşə qədər nüvə olmayan Virciniya sinifli nüvə sualtı qayıqları ala bilər. “İkinci mərhələ 2030-cu illərin əvvəllərində Avstraliya Silahlı Qüvvələrinin təlim keçdiyi və hazır olduğu zaman başlayacaq. Avstraliya ABŞ-dan üç nüvəsiz Virciniya sinifli nüvə sualtı qayığı alacaq.
Müqaviləyə əsasən, lazım gələrsə, daha iki sualtı qayıq almaq imkanı var. Bu, Avstraliyanın potensialında heç bir geriləmə ilə üzləşməməsinə kömək edəcək. Avstraliyanın Collins sinifli dizel-elektrik sualtı qayıqlarının istismar müddəti 2030-cu illərin əvvəllərində başa çatır. Bu o deməkdir ki, 2030-cu illərdə Avstraliya çoxlarının gözlədiyindən daha tez güclü nüvə sualtı qayıqlarına sahib olacaq. Mütəxəssislərin fikrincə, Virciniya sinfinə aid bir sualtı qayığın dəyəri təxminən 3 milyard dollardır.
Üçüncü mərhələ çərçivəsində Avstraliya və Böyük Britaniya 2040-cı illərin əvvəllərinə qədər SSN AUKUS adlı yeni tip nüvə olmayan sualtı qayıq istehsal edə biləcəklər. Bunun üçün hər üç ölkədə sənaye bazaları üçün əhəmiyyətli təkmilləşdirmələr tələb olunacaq.
Onun sözlərinə görə, yeni sinif sualtı qayıq Britaniyanın Astute sinfinin modifikasiyasıdır. Bu, Hind-Sakit Okean regionunda artan təhlükəsizlik narahatlıqlarını həll etmək üçün uzun məsləhətləşmələrdən sonra atılan birgə addımdır.
